خواست آهورا مزدا من شاه هستم.

این سخنی است از زبان داریوش در سنگ نبشته بیستون که در همه نبشته های بعدی او نیز تکرار می شود.

در سنگ نبشته های شاهی همواره به جملاتی چون خدای بزرگ اهورا مزدا یا اهورا مزدا فرمان روایی را به من داده است بر میخوریم.

داریوش در بیستون و در نخستین سنگ نبشته ای که امپراطوری اش را معرفی می کند این نکته را بوضوح مطرح می کند.

در بیستون بر فراز سر شاهان دروغین سمبل اهورا مزدا در میان خورشید بالدار شناور است. شاه نیایش کنان دست راستش را به سوی او بلند کرده است و اهورا مزدا نیز در حال اعطای حلقه فرمانروایی به او است. چنین پیدا است که اهورا مزدا خدای دانا بزرگترین و با اهمیت ترین خدای داریوش بوده است. اهورا مزدا خدای مورد خطاب زرتشت پیامبر نیز هست که در سرودهایش در گاتها اورا ستایش می کند.

هر چند ستایش مکرر داریوش از اهورا مزدا می تواند نشانی از پذیرش دین زرتشت به وسیله او باشد اما برخی تمایلی ندارند این امر را دلیل کافی بر زرتشتی بودن او بدانند. زیرا در دین باستانی هندویان و در میان بی شمار خدایان آنها نیز خدایی به نام اهورا مزدا وجود داشته است.

1- دین دولتی

الف. قربانی: رکن اساسی آیین های دینی باستان قربانی بوده است.

ب. روحانیون:

واژه عیلامی شه-تین برابر روحانی است.

مغان روحانیون مادی در خدمت خدایان باستانی ایرانی بودند. البته گاه سایه هایی کاملا نامربوط بر مغانی که ما می شناسیم افتاده است مانند ماگی و ماگیگ(Magic).
مقام روحانیت از پدر به پسر ارث می رسید.

با گذشت زمان مغان نمایندگان دین ایرانی و به عبارت دیگر آیین زرتشت قلمداد شدند.

2- خدایان ایرانی

تعداد خدایانی که در دیوان هخامنشی به آنها نذورات تقدیم شده است شگفت آور است. از همه بیشتر از گروهی از خدایان ذکر به میان می آید به نام همه خدایان(فارسی باستان: ویسه ای بفا).

از دیگر خدایان مورد پرستش می توان به ایزد طلوع خورشید نریه سنگه(Naryasanga) اشاره کرد.

خدایان عیلامی و بابلی نیز مورد احترام پارسیان بودند.